Klinika Rn była częścią dużego i dobrze prosperującego uzdrowiska. Swoją sławę miasto zyskało na początku XX wieku – dzięki odkryciu na jego terenie źródeł radonu, posiadającego właściwości lecznicze.
Już w 1912 roku w miejscowości zaczęły powstawać sanatoria oferujące kuracjuszom „radonowe kąpiele”, stosowane głównie w leczeniu reumatyzmu, cukrzycy, chorób stawów, tarczycy i rehabilitacji pourazowych. Przedawkowanie radonu ma jednak szkodliwy wpływ na zdrowie – uszkadza struktury DNA i może prowadzić do choroby popromiennej.
Do uzdrowiska przybywali pacjenci z całej Europy, korzystając ze zbawiennej mocy pierwiastka. Lata 20-te i 30-te to bez wątpienia najlepsze czasy dla kurortu. Rozwój uzdrowiska przerwała II wojna światowa. Po jej zakończeniu w mieście stacjonowali żołnierze amerykańscy. Ustąpili oni jednak armii radzieckiej. Przez kolejne lata kliniki w uzdrowisku służyły jako lecznice dla sowieckich oficerów.
FDGB
Udostępnienie kurortu dla obywateli nastąpiło w 1949 roku. Klinika Rn, wraz z pozostałymi sanatoriami stała się częścią FDGB – organizacji zrzeszającej związki zawodowe w sowieckiej strefie okupacyjnej, a od 1949 do 1990 roku – w Niemieckiej Republice Demokratycznej. W latach 80-tych federacja liczyła prawie 5 milionów członków.
FDGB było częścią i instrumentem polityczno-ideologicznej struktury władzy Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec . Organizacja została założona na kilka dni przed zakończeniem II wojny światowej. Podobnie jak inne organizacje NRD, FDGB była scentralizowana i hierarchiczna – najniższą jednostką była grupa związkowa (w skład której wchodzili pracownicy), wyżsi rangą byli liderzy rządowi, funkcjonariusze partyjni i mężowie zaufania – czyli osoby ideologicznie wiarygodni.
Federacja FDGB powstała jako instytucja społeczna, której zadaniem była organizacja wyjazdów wakacyjnych dla ludzi pracy. Miało to na celu zwiększenie atrakcyjności związków zawodowych oraz poprawę turystycznych możliwości pracowników.
W Polsce Ludowej, odpowiednikiem tego systemu był Fundusz Wczasów Pracowniczych.
W pierwszych latach działalności FDGB organizowano do kilkunastu tysięcy wczasów rocznie. Program był stale dofinansowywany, a bazy noclegowe FDGB powiększane. Pod koniec lat 80-tych XX wieku, federacja korzystała już z ponad 1000 ośrodków wczasowych i leczniczych oraz hoteli.
Wczasy związkowe działały (tak jak w PRL) na zasadzie przydziału. O wyjazd wakacyjny lub leczniczy ubiegali się pracownicy składając odpowiedni wniosek do komisji, która przyznawała wczasy. Najbardziej popularne były miejsca nad morzem Bałtyckim. Jeżeli wniosków było więcej niż chętnych – miejsca przydzielano w oparciu o aspekty społeczne, wcześniejsze wyjazdy i oczywiście – działalność społeczną i wyniki pracy wnioskodawcy. Komisja przydzielająca była zobowiązana do priorytetowego traktowania wniosków pracowników zmianowych, rodzin wielodzietnych oraz osób wykonujących ciężką i niebezpieczną pracę.
Pracownicy, którzy otrzymali odpowiedź pozytywną, mieli możliwość spędzenia wakacji na bardzo korzystnych warunkach. Wczasowicze mieli za zadanie zakupienia „czeku wakacyjnego”, który został wydany na konkretny przedział czasowy i do określonego obiektu, ale nie był zbywalny. Za czek płacono proporcjonalnie do dochodów tak, aby nawet najmniej zarabiający mogli skorzystać z wczasów.
30 września 1990 roku, na krótko przez zjednoczeniem Niemiec – organizacja związkowa FDGB rozpadła się, a wraz z nią – system wczasów pracowniczych.
Upadek
Po zmianach politycznych wiele uzdrowisk w NRD przestało funkcjonować z powodu braku rentowności. Dotacje płynęły do nowych inwestycji. W 1992 roku rozpoczęto budowę nowego sanatorium rehabilitacyjnego, które zostało otwarte dwa lata później. Klinika Rn pozostaje opuszczona od roku 1995.
Purple lips – URBEX kwiecień 2018
Text: Atlantis
Foto: Atlantis & Pavko
