RON – Radiowy Ośrodek Nadawczy
RON został wybudowany w latach 50 XX w. Był to jedyny tego typu obiekt w Polsce umożliwiający nadawanie audycji radiowych na falach krótkich. Zakres fal krótkich, to pasmo od 3 do 30 MHz i długości od 10 do 100 m. Zasięg powierzchniowy tych fal jest niewielki, od kilku do kilkudziesięciu km. Dzięki wykorzystaniu zjawiska odbicia fal radiowych (nawet kilkukrotnego) od jonosfery i od ziemi można uzyskać łączność ogólnoświatową. Dla przykładu, ustawiając swoje radio na częstotliwość SW 15370 kHz możemy posłuchać kubańskiego radia Radio Habana Cuba, a na fali 5970 kHz China Radio Int.
Czy dysponując zwykłym radiem usłyszymy polski głos poza Europą? Niestety nie. RON nie nadaje polskojęzycznych audycji od około 2008 r., a całkowicie wygaszony został około 2010 r. Na decyzję o zakończeniu nadawania na falach krótkich złożyło się kilka czynników. Tłumaczono ją nikłym zainteresowaniem potencjalnych odbiorców, ogromnymi kosztami utrzymania oraz możliwością słuchania polskich audycji na całym świecie przez internet. Ostatnie audycje nadane z ośrodka były w języku białoruskim. Nadawało stąd Radio Racja (wtedy sponsorowane przez rząd USA oraz polskie MSZ).
Powołanie RON i nadawanie na falach krótkich miało na celu zwiększenie zasięgu Programu Pierwszego Polskiego Radia oraz umożliwić odbiór polskich audycji przez Polonię np. na wyspach brytyjskich, w ZSRR czy na bliskim wschodzie. W latach 70 i 80 nie było problemu z odbiorem specjalnych polskojęzycznych audycji w Libii, słuchanych na zwykłym turystycznym „radyjku” – pisze internauta na jednym z forów krótkofalowców. Z innego źródła dowiadujemy się, że specjalne 25 minutowe audycje w języku arabskim z polskimi wiadomościami i muzyką docierały do Iranu.
W skład RON wchodziło kilka budynków (największy z całą aparaturą, nadajnikami i transformatorami oraz mniejsze jak stróżówka i garaże) oraz 3 potężne anteny kierunkowe ulokowane w lesie. Wszystko na obszarze kilkunastu hektarów, ogrodzonych podwójnym płotem z siatki i drutem kolczastym. Teren był pilnie strzeżony i dostępny tylko dla pracowników ośrodka. Jeszcze w lecie 2016 r. w głównym budynku RON działał alarm, pomimo, że praktycznie cały sprzęt nadawczy został wcześniej wywieziony (zezłomowany?). W budynku nadal działa stacja trafo i rozdzielnia prądu. Po zamknięciu ośrodka pojawili się złomiarze i ukradli miedziane elementy anten. Resztę najprawdopodobniej zdemontował właściciel obiektu.
Eksplorując główny budynek RON w wielu miejscach można natrafić na ślady dawnej działalności. Uwagę przyciągają kolorowe naklejki na drzwiach pomieszczeń – informowały one o tym Quebec phone lookup , czy przebywanie w danym obszarze jest bezpieczne. W niektórych salach człowiek mógł przebywać tylko kilka – kilkanaście minut (czerwony kolor – np. sala nadajników) ze względu na ogromne promieniowanie elektromagnetyczne. Aktualnie budynki i teren RON jest wystawiony na sprzedaż.
URBEX – luty 2017 r.
Text: Pavko
Foto: J., EJKSZ, Pavko
