Zakłady mechaniczne to już historia. Wszystkie metalowe części i maszyny skończyły na złomowisku. W halach stoją już koparki, które niebawem pogrzebią ten zakład. Jeszcze kilka lat temu władze zapewniały, że w ich miejscu powstanie park i zabudowa sportowo-rekreacyjna. Aktualnie mówi się, że ma tu powstać osiedle.
Zakłady mechaniczne powstały w połowie XX stulecia. Ich głównym zadaniem miała być produkcja potężnych silników do ciężkich pojazdów wojskowych. Jednostki napędowe do czołgów kompletowane przez ten zakład zyskały uznanie w całym Układzie Warszawskim i krajach bliskiego wschodu. Doszło do paradoksu; czerwonoarmiści bardziej od swoich, produkowanych w Kraju Rad silników cenili te wytwarzane w Polsce. Niewiele brakowało, a w latach osiemdziesiątych XX wieku zakłady mechaniczne produkowałyby nowoczesne jednostki napędowe dla US Army. Niestety po wprowadzeniu stanu wojennego Amerykanie wycofali się z zamówienia.
Zakłady mechaniczne były obiektem strategicznym dla obronności kraju. Wszyscy pracownicy, a było ich ponad 6 tysięcy, mieli podpisane klauzule poufności. Po zakończeniu zmiany w zakładzie pracy nie mogli mówić gdzie są zatrudnieni, a tym bardziej co jest wytwarzane i czym się dokładnie zajmują. Do dziś wielu z nich nie chce rozmawiać o swojej byłej pracy i w dalszym ciągu wywiązuje się z zawartej umowy. Na terenie zakładu rozlokowane były schrony przeciwlotnicze – największy pod halą, w której miała ruszyć produkcja dla USA. Jeden ze schronów zakładowej Obrony Cywilnej udało nam się odwiedzić.
Zakład posiadał własną odlewnię, którą czasami wykorzystywano do celów „cywilnych”. Wykonano w niej wiele pomników, popiersi i tablic pamiątkowych. Największy pomnik z zakładów mechanicznych można zobaczyć w Szczecinie. Aby go przetransportować z odlewni, konieczne było wyburzenie jednaj ze ścian. Scena niczym z komedii Stanisława Barei.
W latach osiemdziesiątych XX wieku o zakładach mechanicznych powstał film dokumentalny. Po zaprzestaniu produkcji firma zarządzająca majątkiem upadłego zakładu wynajmowała jedną z hal do kręcenia kilku show telewizyjnych.
Zakłady mechaniczne – URBEX listopad 2017
Text: Pavko
Foto: Atlantis, J., Pavko
