Adam Mickiewicz opisywał Zamek Horeszków jako wielki i piękny gmach, oczywiście w czasach swojej świetności. Znajdowało się w nim wiele komnat, jednak najważniejszym pomieszczeniem była sień, wyłożona wokół kamieniami. Zapraszano do niej szlachtę na sejmy i sejmiki powiatowe. Po zakończeniu obradowania wyciągano z piwnicy ogromne ilości beczek z winem i urządzano pijatyki. Po śmierci Stolnika Horeszki w 1792 roku budowla została zapomniana i zniszczona przez czas, i brak należytej opieki. W czasach „Pana Tadeusza” Zamek Horeszków to już ruina:
„Nad mgłą ranną; dach z blachy złocił się od słońca,
Pod nim błyszczała w kratach reszta szyb wybitych,
Łamiąc promienie wschodu w tęczach rozmaitych;
Niższe pietra oblała tumanu powłoka,
Rozpadliny i szczerby zakryła od oka”
„Na górze, w wielkiej, niegdyś zwierciadlanej sali;
Dziś wydartych zwierciadeł stały puste ramy,
Okna bez szyb, z krużgankiem wprost naprzeciw bramy.”
Co wspólnego ma Zamek Horeszków z ruiną, którą prezentujemy na zdjęciach? W owej ruinie – spichlerzu – w 1999r. kręcone były sceny (m.in.: scysji i burdy we wspomnianym zamku), w ekranizacji epopei narodowej „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza w reżyserii Andrzeja Wajdy.
Spichlerz został wybudowany w stylu neorenesansowym latach 1838-44. Jest położony u zbiegu dwóch rzek. Zaprojektował go polski architekt – Jan Jakub Gay. Inwestorem był Bank Polski. Gdy budynek oddano do użytku warszawskie gazety pisały wówczas o nim: “Gmach najokazalszy, jaki w drugim ćwierćwieczu wzniesiono w Królestwie”. Spichlerz oprócz zadań magazynowych mógł pełnić również funkcje obronne. Na pierwszej kondygnacji zaopatrzony jest w otwory przystosowane do prowadzenia ognia artyleryjskiego, a także ognia z broni palnej. Funkcje magazynu zbożowego pełnił do 1853 r. Następnie został odkupiony przez władze wojskowe i stanowił magazyn dla sąsiadującej twierdzy.
W 1939 roku podczas bombardowania został doszczętnie spalony – ocalały jedynie grube mury¹. Po II wojnie światowej, z polecenia władz komunistycznych przystąpiono do rozbiórki spichlerza, którą wstrzymał prof. Jan Zachwatowicz, naczelny architekt odbudowujący Warszawę. Niestety wyburzono Zachodnie skrzydło spichlerza. Z odzyskanego budulca wykonywano powojenne naprawy warszawskich zabudowań.
W 2010 roku ruina spichlerza została sprzedana przez gminę lokalnemu deweloperowi. W planach jest odbudowa i rewitalizacja terenu. Zachodnie skrzydło obrysem ma zostać dopasowane do zachowanych fragmentów cokołu. Jeśli inwestycja się powiedzie z Zamku Horeszków powstanie pięciogwiazdkowy hotel z centrum konferencyjnym, lądowisko dla śmigłowców oraz przystań dla jachtów.
Zamek Horeszków URBEX – styczeń 2017 r.
Text: Pavko
Foto: J., EJKSZ
Zamek Horeszków – URBEX GALERIA:
¹ – zdjęcie archiwalne z serwisu fotopolska.eu – Ocalić od zapomnienia…